Những tác động của việc nới lỏng biện pháp chống Covid ở Trung Quốc đến ngành công nghiệp Việt Nam

Sau thời gian dài phong tỏa ở một số thành phố lớn nhất của Trung Quốc, chính phủ Trung Quốc đã tuyên bố đang dần thay đổi và nới lỏng các biện pháp chống Covid. Đây có thể là dấu hiệu đầu tiên cho thấy Trung Quốc đang quay trở lại hoạt động kinh doanh bình thường và mở cửa lại nền kinh tế. Điều này ít nhiều các tác động đến các ngành công nghiệp ở Việt Nam.

Gần ba năm trước, trường hợp đầu tiên của Covid được báo cáo tại Vũ Hán, Trung Quốc. Ba tháng sau, Tổ chức Y tế Thế giới tuyên bố đợt bùng phát này là một đại dịch và hành động đó nên được thực hiện để ngăn chặn sự lây lan của vi rút. Trong những giai đoạn đầu này, Việt Nam đã áp dụng cách tiếp cận tương tự như Trung Quốc hiện nay khi đóng cửa biên giới, cách ly những người được chẩn đoán mắc Covid và thực hiện phong tỏa trên diện rộng khi phát hiện có ca bệnh trong cộng đồng.

Khi dịch Covid lên đến đỉnh điểm, các nhà máy đã triển khai quy trình sản xuất khép kín, với công nhân ngủ tại chỗ và được xét nghiệm Covid thường xuyên. Tuy nhiên, không giống như Trung Quốc, Việt Nam đã thực hiện một chiến dịch tiêm chủng tích cực và đã chuẩn bị tốt nhất có thể để mở cửa trở lại biên giới.

Qua đó, trong 11 tháng đầu năm 2022, Việt Nam đã đón nhận các khoản đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) kỷ lục tới 25 tỷ USD. Đây chính là con số một phần phản ánh thái độ thay đổi đối với Trung Quốc của các công ty nước ngoài khi nước này vẫn tiếp tục phong tỏa và đóng cửa biên giới.

Tiền lương tăng cao và cuộc chiến thương mại với Mỹ cùng với chính sách Zero-Covid khiến nhiều công ty nước ngoài ở Trung Quốc đã tìm cách đa dạng hóa chuỗi cung ứng của họ ra khỏi nước này. Nhiều công ty đa quốc gia bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi chính sách này. Chẳng hạn, Foxconn của Đài Loan, một trong những nhà cung cấp chính của Apple bị ảnh hưởng: nhà máy ở Trịnh Châu bị phong tỏa đã khiến năng lực sản xuất iPhone của họ giảm 30%.

Cửa khẩu II Kim Thành (Lào Cai). Ảnh: vneconomy

Không có gì ngạc nhiên khi Foxconn đang trong quá trình chuyển một số hoạt động sản xuất ra khỏi Trung Quốc do tác động của các chính sách Zero-Covid. Foxconn đã thông báo vào tháng 8 rằng họ sẽ chi thêm 300 triệu đô la Mỹ để tăng cường sản xuất tại Việt Nam .

Một cuộc khảo sát của Phòng Thương mại Châu Âu tại Việt Nam vào đầu năm nay cho thấy 17% số người được hỏi đã chuyển ít nhất một phần hoạt động của họ từ Trung Quốc sang Việt Nam. Chẳng hạn, Xiaomi của Trung Quốc đã chuyển một phần sản xuất của mình sang nhà máy trị giá 80 triệu USD ở Thái Nguyên, Việt Nam do chi phí vận chuyển và hậu cần cao hơn do đại dịch COVID-19.

Tuy nhiên nhiều ngành sản xuất của Việt Nam vẫn chỉ đang ở khâu lắp ráp hàng hóa. Năm 2018, Tổ chức Ngoại thương Nhật Bản nhận thấy Việt Nam có tỷ lệ nội địa hóa chỉ 34% đối với phụ tùng, linh kiện và vật liệu. Ngược lại, con số đó là 68% đối với Trung Quốc và 57% đối với Thái Lan. Do đó, ngành công nghiệp Việt Nam còn phụ thuộc rất nhiều vào Trung Quốc.

Trên thực tế, Trung Quốc là nguồn nhập khẩu lớn nhất của Việt Nam cho đến nay. Năm 2021, Việt Nam chỉ nhập khẩu hơn 100 tỷ USD hàng hóa từ Trung Quốc. Con số này bao gồm nguyên liệu thô cho ngành dệt may, da giày với trị giá 13,7 tỷ USD. Do đó nếu Trung Quốc nới lỏng các biện pháp chống Covid, các nhà máy ở Việt Nam sẽ bớt khó khăn trong việc bổ sung các bộ phận và vật liệu mà Việt Nam cần. Đây là một điều kiện thuận lợi nữa để công nghiệp sản xuất ở Việt Nam đi lên trong tương lai gần.

Nguồn: vietnam-briefing